भारतले रोक्यो चिनी निर्यात

भारत सरकारले चिनी निर्यातमा रोक लगाएको छ । यसअघि गहुँ निर्यातमा रोक लगाएको भारत सरकारले जुन १ अर्थात बुधबारदेखि चिनी निर्यातमा समेत रोक लगाएको हो ।

भारत सरकारले चिनी निर्यातमा रोक लगाए पनि नेपालमा अभाव नहुने व्यवसायीहरुले बताएका छन् ।

चिनी उत्पादन संघले नेपालका उद्योगी तथा व्यवसायीसँग पर्याप्त मात्रामा चिनीको मौज्दात रहेको भन्दै तत्काल अभाव नहुने जनाएको हो ।

संघका अध्यक्ष शशीकान्त अग्रवाल नेपालका उद्योगसँग हाल पर्याप्त मात्रामा चिनीको मौज्दात रहेको भन्दै अभाव नहुने बताउँछन् ।

उनका अनुुसार नेपालमा वार्षिक २ लाख ७५ हजार मेट्रिक टन चिनीको माग रहेकोमा आधा नेपालकै उत्पादनले पुग्दै आएको छ । नेपालमा १० वटा चिनी उद्योगले चिनी उत्पादन गर्दै आएका छन् ।

स्वदेशी उद्योगले मात्रै वार्षिक १ लाख ३० हजार मेट्रिकटन चिनी उत्पादन गर्ने भन्दै भारतले निर्यातामा रोक लगाउँदा नेपालमा खासै असर नपर्ने उनको भनाई छ ।

संघको तथ्यांक अनुसार चालु आर्थिक वर्षमा मात्रै नेपालका चिनी उद्योगले ३ लाख २१ हजार मेट्रिक टन चिनी उत्पादन गरेका छन् । स्वदेशी चिनी उत्पादन सँगै चालु आर्थिक वर्षको दश महिनामा नेपालले विभिन्न देशबाट ४ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ बढीको चिनी आयात गरेको छ ।

उत्पादनसँगै आयातीत चिनीको परिमाणमा समेत बृद्धि हुँदा अभाव नहुने व्यवसायीहरुको भनाई छ । नेपालले चालु आर्थिक वर्षको दश महिनाको अवधिमा भारतबाट मात्रै साढे २५ करोड ६५ लाख ३६ हजार रुपैयाँ बराबरको ७६ लाख ९ हजार किलो चिनीको आयात गरेको हो ।

सरकारी कम्पनीसँग छैन चिनी

सरकारी लगानीमा सञ्चालित खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड र साल्ट ट्रेडिङ कर्पाेरेशनले चिनीको मौज्दात नरहेको जनाएको छ । साल्ट ट्रेडिङ कर्पाेरेशनले बिक्री वितरण गर्दै आएको चिनी लामो समयदेखि बिक्री बन्द भएको जनाएकोे छ ।

‘सरकारले ५० प्रतिशत भन्सार छुटमा चिनी आयातको अनुमति नदिएपछि चिनीको बिक्री वितरण गरेका छैनौँ, स्टक हुँदासम्म वितरण गरिएको थियो, अहिले स्टक सकिएपछि लामो समयदेखि चिनी विक्री नै बन्द छ’, कर्पाेरेशनका एक कर्मचारीले भने ।

चाडपर्वका लागि चिनीको आयात गर्दै आएको खाद्य कम्पनीले समेत चिनीको बिक्री वितरण बन्द गरेको छ ।

उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले भारत सरकारले चिनी निर्यातमा रोक लगाउँदा त्यसको असर नेपाली बजारमा देखिने जनाएको छ । मन्त्रालयका प्रवक्ता डा नारायण रेग्मी हाल पर्याप्त असर नदेखिएपनि निर्यातमा लामो समय रोक लगाउँदा असर देखिन सक्ने बताउँछन् ।

‘अहिले नेपाली चिनी उद्योगसँग पर्याप्त मौज्दात छ, तत्काल अभाव वा असर देखिदैन, तर भारतले लामो समयसम्म निर्यातमा रोक लगायो भने त्यसको केही असर पर्न सक्ने हाम्रो अनुमान छ’, उनले भने ।

भारतीय सञ्चार माध्यमले मोदी सरकारले चिनी निर्यातमा पूर्ण रोक नलगाए पनि निर्यात सीमा एक करोड टन राखेको जनाएका छन् । चिनी निर्यातमा भारत विश्वको दोस्रो ठूलो देश हो । विश्वमा ब्राजिलले सबैभन्दा धेरै चिनी निर्यात गर्छ ।

भारतबाट सबैभन्दा धेरै चिनी इन्डोनेसिया, अफगानिस्तान, श्रीलंका, बंगलादेश, संयुक्त अरब इमिरेट्स, मलेसिया र अफ्रिकी देशले खरिद गर्दै आएका छन् ।

भारतमा उपभोक्ता मुद्रास्फिती बढेर ७.७९ प्रतिशत पुगेपछि सरकारले गहुँ र चिनी निर्यातमा अल्पकालीन रोक लगाएको हो । भारत सरकारले मुलुकभित्र बढ्दो खाद्य सुरक्षा र महँगीलाई ध्यानमा राख्दै निर्यातमा रोक लगाउने निर्णय गरेको हो ।

पछिल्लो समय विभिन्न देशमा रुस र युक्रेनबीचको युद्धका कारण विभिन्न वस्तुको मूल्य बढेको छ । हालसालै सार्वजनिक तथ्यांकका अनुसार भारतमा इन्धन र खाद्यान्नको उच्च मूल्यका कारण अप्रिलमा उपभोक्ता मुद्रास्फीति ८ वर्षकै उच्चमा पुगेको देखाएको छ ।